BAKU Azərbaycan
13.03 °C
  • 1 USD ABŞ dolları
    1.7000
  • 1 EUR Avro
    1.8528
  • 1 RUB Rusiya rublu
    0.0208
  • 1 TRY Türkiyə lirəsi
    0.2616
  • 1 GBP İngiltərə funt sterlinqi
    1.9547
  • 1 USD ABŞ dolları
    1.7000
  • 1 EUR Avro
    1.8528
  • 1 RUB Rusiya rublu
    0.0208
  • 1 TRY Türkiyə lirəsi
    0.2616
  • 1 GBP İngiltərə funt sterlinqi
    1.9547

Bu gün istehlakçı əhval-ruhiyyəsi indeksləri bütün dünyada geniş istifadə olunur və ən yaxından izlənilən iqtisadi göstəricilər sırasındadır. İstehlakçı əhval-ruhiyyəsi ilə iqtisadiyyatın vəziyyəti arasındakı əlaqəni iqtisad elmi daim araşdırır. 

Hazırda dünyada insanların istehlak xərcləri  qlobal ÜDM-in təxminən 60%-ni təşkil edir və bir sıra ölkələrdə, məsələn, ABŞ-da bu daha da yüksəkdir. İstehlakçılar iqtisadi və maliyyə şərtləri ilə bağlı optimist olduqda, onların xərcləmək istəyi artır və onlar istehlakı artırırlar və bu da iqtisadiyyatda tələbin artmasına gətirib çıxarır - nəticədə biznes istehsalı artırır, investisiyalar yatırır və yeni işçilər işə götürür, ÜDM artır, işsizlik azalır.

Bununla belə, istehlakçı gözləntilərinin iqtisadi fəaliyyətin aparıcı göstəricisi kimi çıxış etməsi faktı praktiki olaraq mübahisəli olmasa da, onların iqtisadiyyata təsirinin miqyası məsələsi hələ də mübahisəlidir. Bu cür mübahisələr onunla izah oluna bilər ki, istehlakçı əhval-ruhiyyəsinin iqtisadiyyata nə dərəcədə təsir etməsi iqtisdiyyatın ölçüsündən və inkişaf səviyyəsindən, habelə müəyyən ölkədə kapital bazarlarının nə dərəcədə səmərəli olmasından asılıdır.

1975-2019-cu illər üçün İƏİT-in 16 ölkəsində fundamental iqtisadi göstəricilərin dinamikasını, habelə bu ölkələrdə istehlakçı və investor əhval-ruhiyyəsini təhlil etdikdən sonra  aşkar olundu ki:

- Fond bazarları daha inkişaf etmiş böyük iqtisadiyyatlarda iqtisadi agentlər arasında artan nikbinlik istehlakı, məşğulluğu və gəliri artırır, lakin təsir mülayim, nisbətən qısa müddətli - iki ilə qədər olur və məhsuldarlığa təsir göstərmir. Yəni iqtisadiyyatın əhval-ruhiyyəyə reaksiyası qısa müddətli dalğalanmalarla nəticələnir;

- Nisbətən daha az səmərəli fond bazarlarına malik olan iqtisadiyyatlarda iqtisadi agentlər arasında nikbinlik məhsuldarlığın artımı ilə yanaşı, uzunmüddətli iqtisadi artımı da dəstəklıyir. Artan nikbinlik daha uzun üfüqdə - dörd il ərzində istehlak, məşğulluq və gəlirdə əhəmiyyətli artımla müşayiət olunur;

- Yaxşıl əhval-ruhiyyə səhm qiymətlərinin artmasına kömək edir, bu da öz nöbvəsində
İqtisadiyyatın sağlamlığı haqqında əlavə siqnal rolunu oynamaqla investorları investisiyaları artırmağa stimullaşdırır;

Maraqlıdır ki, daha az səmərəli bazarlarda investorlar istehlakçı optimizmini səhvən daha yaxşı investisiya imkanlarının siqnalı kimi şərh edirlər. Beləliklə, daha az səmərəli bazarları olan ölkələrdə istehlakçı əhval-ruhiyyəsi iqtisadi bumun hərəkətverici qüvvəsinə çevrilir. Daha çox inkişaf etmiş bazarları olan ölkələrdə isə bu yalnız qısamüddətli dalğalanmalara səbəb olur.

Azərbaycanda son 3 il ərzində əldə etdiyimuz Zəfərdən sonra istehlakçı əhval ruhiyyəsində böyük yüksəliş müşahidə edilir. İqtisadi təhlillərə görə bu optimizm iqtisadiyyatda yeni bumun yaranmasına gətirib çıxaracaqdır. Hazırda aparılan iqtisadi siyasətin əsas məqsədi də məhz həm də bu amildən yararlanaraq qeyri-neft və innovasiylar sektorunu inkişaf etdirməkdir. 

                                Tahir Mirkişili

 Milli Məclisin İqtisadi siyasət,sənaye və sahibkarlıq komitəsinin sədri

Son xəbərlər

MEK Azərbaycan dövlətçiliyinə dair nəşrlərin virtual sərgisini təqdim edir

İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsində

Özbəkistan beyin mərkəzinin rəhbəri STM-də olub

Bu gün Qazaxıstandakı diaspor rəhbərinin doğum günüdür

Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi Özbəkistanın Gənclərlə İş Agentliyi ilə memorandum imzalayıb

Azərbaycanın güclü iqtisadiyyatı müstəqil xarici siyasət kursu həyata keçirməyə imkan yaradır

Misirdə Azərbaycan xalçaçılıq sənəti kursunun yeni müdavimləri ilə görüş keçirilib

Milli Məclisin futbol komandası beynəlxalq turnirdə bürünc medal qazanıb

Boccia İdman Federasiyası növbəti çempionata hazırlaşır

Azərbaycan-Özbəkistan QHT-nin Əməkdaşlıq Forumunun açılış paneli baş tutub

İstanbulda yeni nəşr olunmuş “Peyğəmbər” romanının təqdimatı keçirildi

SPECA-ın fəaliyyətinə Azərbaycanın töhfəsi

"Azərbaycan qlobal siyasi güc olaraq nüfuzunu hər gün daha çox artırır"

Bakıda Sosial İş və Sosial Tədqiqatlar üzrə beynəlxalq Konfrans keçirilib

“Türk diasporası” televiziya proqramında Qarabağ münaqişəsinin nəticələri təhlil edilib

KADR VƏ MİLLİ TƏHLÜKƏSİZLİK – CAVİD İSMAYIL YAZIR

Lənkəranda müəllimlər üçün mentor dəstəkli təlim kursuna başlanılıb

Heydər Əliyevin həyat yolu – Vətənə, xalqa xidmətin misilsiz nümunəsi

“Varlığın sevincdir, yoxluğun kədər” adlı tədbir tədbir keçirildi

Azərbaycanla İraqın qarşılıqlı maraqları

Deputat: Qanun layihələri özəl sektorun inkişafda payını artırmağa hesablanıb

Həmyerlimiz “Rusiya Sağlamlıq müəllimi-2023” Ümumrusiya müsabiqəsinin qalibi olub

Yeni yaranan 100 QHT-yə təlim keçirilir

Deputat Ramil Həsən Ucarda seçicilərlə görüşdü

“Məhkəmə-hüquq sistemində şəffaflıq artırılmalıdır”

Qarabağın qeyrət qalası-Ağdam

Ulu Öndər Heydər Əliyevin 100 illiyi ilə bağlı Küveyt mediasında məqalə dərc edilib

“Şəhidlər ölməz, Vətən bölünməz!” layihəsi davam edir

"Milli Dirçəliş Günü dövlətçiliyimizin möhkəmlənməsi baxımdan önəmlidir"

Böyük Qələbənin üçüncü ildönümü... - “Qayıdışın mübarək” adlı musiqili gecə keçirildi - Fotolar

Bütün xəbərlər