BAKU Azərbaycan
24.03 °C
  • 1 USD ABŞ dolları
    1.7000
  • 1 EUR Avro
    1.8528
  • 1 RUB Rusiya rublu
    0.0208
  • 1 TRY Türkiyə lirəsi
    0.2616
  • 1 GBP İngiltərə funt sterlinqi
    1.9547
  • 1 USD ABŞ dolları
    1.7000
  • 1 EUR Avro
    1.8528
  • 1 RUB Rusiya rublu
    0.0208
  • 1 TRY Türkiyə lirəsi
    0.2616
  • 1 GBP İngiltərə funt sterlinqi
    1.9547

Bu gün istehlakçı əhval-ruhiyyəsi indeksləri bütün dünyada geniş istifadə olunur və ən yaxından izlənilən iqtisadi göstəricilər sırasındadır. İstehlakçı əhval-ruhiyyəsi ilə iqtisadiyyatın vəziyyəti arasındakı əlaqəni iqtisad elmi daim araşdırır. 

Hazırda dünyada insanların istehlak xərcləri  qlobal ÜDM-in təxminən 60%-ni təşkil edir və bir sıra ölkələrdə, məsələn, ABŞ-da bu daha da yüksəkdir. İstehlakçılar iqtisadi və maliyyə şərtləri ilə bağlı optimist olduqda, onların xərcləmək istəyi artır və onlar istehlakı artırırlar və bu da iqtisadiyyatda tələbin artmasına gətirib çıxarır - nəticədə biznes istehsalı artırır, investisiyalar yatırır və yeni işçilər işə götürür, ÜDM artır, işsizlik azalır.

Bununla belə, istehlakçı gözləntilərinin iqtisadi fəaliyyətin aparıcı göstəricisi kimi çıxış etməsi faktı praktiki olaraq mübahisəli olmasa da, onların iqtisadiyyata təsirinin miqyası məsələsi hələ də mübahisəlidir. Bu cür mübahisələr onunla izah oluna bilər ki, istehlakçı əhval-ruhiyyəsinin iqtisadiyyata nə dərəcədə təsir etməsi iqtisdiyyatın ölçüsündən və inkişaf səviyyəsindən, habelə müəyyən ölkədə kapital bazarlarının nə dərəcədə səmərəli olmasından asılıdır.

1975-2019-cu illər üçün İƏİT-in 16 ölkəsində fundamental iqtisadi göstəricilərin dinamikasını, habelə bu ölkələrdə istehlakçı və investor əhval-ruhiyyəsini təhlil etdikdən sonra  aşkar olundu ki:

- Fond bazarları daha inkişaf etmiş böyük iqtisadiyyatlarda iqtisadi agentlər arasında artan nikbinlik istehlakı, məşğulluğu və gəliri artırır, lakin təsir mülayim, nisbətən qısa müddətli - iki ilə qədər olur və məhsuldarlığa təsir göstərmir. Yəni iqtisadiyyatın əhval-ruhiyyəyə reaksiyası qısa müddətli dalğalanmalarla nəticələnir;

- Nisbətən daha az səmərəli fond bazarlarına malik olan iqtisadiyyatlarda iqtisadi agentlər arasında nikbinlik məhsuldarlığın artımı ilə yanaşı, uzunmüddətli iqtisadi artımı da dəstəklıyir. Artan nikbinlik daha uzun üfüqdə - dörd il ərzində istehlak, məşğulluq və gəlirdə əhəmiyyətli artımla müşayiət olunur;

- Yaxşıl əhval-ruhiyyə səhm qiymətlərinin artmasına kömək edir, bu da öz nöbvəsində
İqtisadiyyatın sağlamlığı haqqında əlavə siqnal rolunu oynamaqla investorları investisiyaları artırmağa stimullaşdırır;

Maraqlıdır ki, daha az səmərəli bazarlarda investorlar istehlakçı optimizmini səhvən daha yaxşı investisiya imkanlarının siqnalı kimi şərh edirlər. Beləliklə, daha az səmərəli bazarları olan ölkələrdə istehlakçı əhval-ruhiyyəsi iqtisadi bumun hərəkətverici qüvvəsinə çevrilir. Daha çox inkişaf etmiş bazarları olan ölkələrdə isə bu yalnız qısamüddətli dalğalanmalara səbəb olur.

Azərbaycanda son 3 il ərzində əldə etdiyimuz Zəfərdən sonra istehlakçı əhval ruhiyyəsində böyük yüksəliş müşahidə edilir. İqtisadi təhlillərə görə bu optimizm iqtisadiyyatda yeni bumun yaranmasına gətirib çıxaracaqdır. Hazırda aparılan iqtisadi siyasətin əsas məqsədi də məhz həm də bu amildən yararlanaraq qeyri-neft və innovasiylar sektorunu inkişaf etdirməkdir. 

                                Tahir Mirkişili

 Milli Məclisin İqtisadi siyasət,sənaye və sahibkarlıq komitəsinin sədri

Son xəbərlər

Reklam istehsalçıları və media nümayəndələrinə çağırış olunub

Zaqatala şəhərində “Məişət zorakılığına qarşı birlik” adlı layihə icra edilib

Media və ədəbi dil: məsuliyyət və mövcud problemlər

Bərdə də gənclər üçün məşğulluq və karyera mövzusunda maarifləndirici seminar keçirildi

​“Şəhidlərə həsr olunmuş nəşrlərin hazırlanması’’ layihəsinin icrasına başlanılıb

Zirvə görüşünün Xankəndidə təşkil edilməsinin xüsusi mənası var

Xızıda “Qərbi Azərbaycana Qayıdışın ideoloji əsaslarının möhkəmləndirilməsi” mövzusunda tədbir keçirilib

"Azərbaycan və Özbəkistan arasında münasibətlər tarixi köklərə bağlılıq fonunda dövrün reallıqlarına uyğun olaraq inkişaf edir"

"Adalia" xanımları Heritus Logistics-i ziyarət ediblər (FOTOLAR)

Qardaşlıq və həmrəyliyin bariz nümunəsi

“Dayaq” Sosial Maarifləndirmə İB Suraxanı Gənclər Evində tədbir keçirib

Qax şəhərində “Məişət zorakılığına qarşı birlik” adlı layihə icra edilib+FOTO

QHT-lər daha bir yeniliyə imza atdılar

"Leyla Əliyevanın poetik dünyası” kitabının təqdimatı keçirilmişdir

Binəqədidə Polis Günü ilə bağlı tədbir keçirilib

Energetika hər bir ölkənin milli təhlükəsizliyi məsələsidir

“Xüsusi Təyinatlıların Qaziləri, Şəhid Ailələri və Veteranları” İctimai Birliyinin təşkilatçılığı ilə bayram tədbiri keçirilib- FOTOLAR

“Sosial siyasətdə ictimai təşəbbüslər” layihəsi çərçivəsində Yasamalda növbəti maarifləndirmə tədbiri keçirilib

Şair Vaqif Aslanın 75 illik yubileyinə həsr olunmuş möhtəşəm tədbir- FOTOLAR

“Güclü ordu – güclü dövlət” prinsipi

“Biznes və sərmayə əlaqələrinin qurulması baxımından SPIEF 2025-in əhəmiyyəti böyükdür”

“Mədəni irsin sosiallaşması və onun cəmiyyət üçün əhəmiyyəti” mövzusunda seminar keçirilib

Azərbaycan Ordusu güclü ordular sırasındadır

Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadənin 100 illik yubileyi ilə bağlı Beynəlxalq tədbir!-FOTO

Uğursuzluğun anatomiyası

Azərbaycan Sankt-Peterburq Beynəlxalq İqtisadi Forumunda–Yeni üfüqlər

Özbəkistanın azərbaycanlı güləşçisi Əmrah Hüseynov - yüksələn ulduz

Gəncə Maarif Evi İctimai Birliyinin festivalı

Dənizkənarı Bulvar İdarəsinin2024-cü ildə mənfəəti 22,8% artıb

“Mədəni İrs Beynəlxalq Ustad Məktəbi kursları və arxeoloji irs” mövzusunda seminar keçirilib

Bütün xəbərlər