
Azərbaycan qazının Türkiyə vasitəsilə Suriyaya ixracı: strateji diplomatiyanın növbəti mərhələsi
2025-ci il avqust ayının 2-dən etibarən Azərbaycan qazının Türkiyənin Kilis şəhəri üzərindən Suriyaya nəqli ölkəmizin enerji siyasətində və regional strateji prioritetlərində yeni bir səhifə açmışdır. Bu tarixi hadisə təkcə iqtisadi baxımdan deyil, eyni zamanda Azərbaycanın regiondan kənarda artan nüfuzunun və dayanıqlı xarici siyasət kursunun parlaq təzahürüdür.Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən uzaqgörən enerji siyasəti bu gün regional əməkdaşlığın, təhlükəsizliyin və sabitliyin əsas dayaqlarından biri kimi qəbul edilir. Məhz bu strategiyanın məntiqi davamı olaraq, Azərbaycan qazının Suriyaya ixracı regional enerji inteqrasiyasının coğrafi miqyasını daha da genişləndirir.
Bu fikirləri saytımıza açıqlamasında Milli Məclisin üzvü Tamam Cəfərova deyib.
Deputat bildirib ki, Azərbaycan Respublikasının enerji sektoru ölkə iqtisadiyyatının aparıcı sütunlarından biri olmaqla yanaşı, milli təhlükəsizlik strategiyamızın mühüm tərkib hissəsini təşkil edir. Suriyaya qaz ixracı Azərbaycanın ixrac portfelinin coğrafi və iqtisadi diversifikasiyasına xidmət etməklə, SOCAR-ın beynəlxalq mövqelərini daha da möhkəmləndirir. Bu, eyni zamanda post-müharibə dövrünü yaşayan və enerji infrastrukturunu bərpa etmək ehtiyacında olan Suriyaya dəstəyin real təzahürüdür.Azərbaycan qazının Suriyaya nəqli yalnız iki dövlət arasında iqtisadi əməkdaşlığın yeni mərhələsi deyil, eyni zamanda bu layihə ciddi humanitar dəyər daşıyır. Belə ki, Azərbaycan qazı ilə təmin olunacaq Hələbdə yerləşən istilik elektrik stansiyasında təqribən 1200 meqavat gücündə elektrik enerjisi istehsal ediləcəkdir. Bu göstərici təxminən 5 milyon suriyalı ailənin enerji təminatının sabitləşməsinə və həyat şəraitinin əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırılmasına xidmət edəcək.
Suriyaya qaz ixracından əvvəl Suriya Keçid Dövrü Hökumətinin prezidenti Əhməd əl-Şaranın ölkəmizə səfəri, aparılan yüksək səviyyəli görüşlər və imzalanan niyyət sənədləri bu əməkdaşlığın dərinləşməsi üçün siyasi iradənin mövcudluğunu nümayiş etdirdi. Bu həm də,Əsəd rejimi dövründə ermənipərəst siyasət yürütdüyünə görə uzun illər tarixi minimuma enmiş Azərbaycan-Suriya münasibətlərinin inkişafında yeni səhifənin başlanğıcıdır. Səfər çərçivəsində əldə olunan razılaşmalar iki ölkə arasında münasibətlərin daha institusional çərçivəyə salınmasının ilkin zəminini formalaşdırdı.
Bu səfər həm də Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq arenada fəal və prinsipial mövqe nümayiş etdirməsi baxımından xüsusi qeyd edilməlidir. Bakı yalnız neft-qaz ixracatçısı deyil, həm də beynəlxalq dialoqun, regional əməkdaşlığın və dayanıqlı inkişafa yönəlmiş strategiyaların təşəbbüskarıdır.
Bununla yanaşı, Türkiyənin tranzit ölkə kimi bu prosesdə iştirakı Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığının daha bir praktik təcəssümüdür. Kilis marşrutu ilə həyata keçirilən nəql Azərbaycanın strateji müttəfiqi olan Türkiyənin tranzit ölkə kimi rolunu daha da gücləndirir.
Azərbaycanın Yaxın Şərq regionuna enerji ixrac etməsi ölkəmizin yalnız iqtisadi deyil, həm də geosiyasi çəkisinin və təsir imkanlarının artmasından xəbər verir. Suriya kimi mürəkkəb geosiyasi situasiyada yerləşən bir ölkə ilə əməkdaşlıq etmək Azərbaycanın balanslı, praqmatik və milli maraqlara əsaslanan xarici siyasətinin uğurudur.
Rəsmi Bakı bu əməkdaşlıq vasitəsilə regionda sabitliyin təmin olunmasına, enerji təhlükəsizliyinin möhkəmlənməsinə və humanitar-iqtisadi yenidənqurma proseslərinə töhfə verir. Beləliklə, Azərbaycan bir daha nümayiş etdirir ki, o, regionda təkcə enerji təchizatçısı deyil, eyni zamanda sabitliyin və əməkdaşlığın təşəbbüskarı və təminatçısıdır.
Azərbaycan qazının Türkiyə üzərindən Suriyaya çatdırılması təkcə iqtisadi əhəmiyyət daşıyan bir enerji layihəsi deyil. Bu, Azərbaycanın beynəlxalq miqyasda artan nüfuzunun, müstəqil və milli maraqlara əsaslanan siyasətinin, həmçinin regional təhlükəsizlik və sabitliyə verdiyi töhfənin növbəti parlaq təzahürüdür. Millət vəkili Tamam Cəfərova belə deyib.